Applaus frenetic in halla da glatsch a Gurlaina. Bundant 200 uffants, giuvenils, magistras e magisters stan in pè e splattan. La pianista indigena Cinzia Regensburger glüscha dal plaschair, las musicistas ed ils musicists dal Golden Gate Symphony Orchestra da San Francisco fan l’inclin. Eir las chantaduras ed ils chantadurs dal coro engiadinais-american splatta. La prüma part dal concert es passà, il toc «Rhapsody in Blue» da George Gershwin. Id es quel toc cha Cinzia Regensburger ha sunà fingià avant duos ons a San Francisco cul orchester dad Urs Leonhardt Steiner, il dirigent e co-iniziant da Scuol Classics. Seis böt es quist on da realisar la prüma rapreschantaziun in Grischuna da la Nouvavla sinfonia in d-mol op. 125 da Ludwig van Beethoven. Id es ün proget cun profis e laïcs, cun Americans e Grischunas, cun musicantas e chantadurs. E quista saira, duos dis avant la premiera, han scolaras e scolars da la quarta fin nouvavla classa la pussibiltà da dudir l’inter concert gratuitamaing ed im- pustüt exclusivamaing.

Il public il plü critic
«Quista saira vaina il public il plü critic», disch ün chantadur cuort avant chi cumainza il concert. Ils uffants e giuvenils sezzan sün lur sopchas, bajaffan, rian. La gronda part dad els nun han illa vita quotidiana da chefar nüglia cun musica classica o cun musical. «Eu sun da l’avis cha ün simil concert tocca pro la savüda generala da las scolaras e’ls scolars», disch Flurina Steiner Schwarz, manadra da scoula a Ftan. La magistra da Tarasp, Aglaia Gallmann accumpogna a la quarta fin sesavla classa. «Duonna Nina es nossa magistra da musica ed ella ha preparà fich bain a las scolaras e’ls scolars per quista saira», disch ella. «Duonna Nina» es Nina Mayer chi ha exercità cul coro indigen las chanzuns rumantschas e la Nouvavla da Beethoven. Eir ils uffants e giuvenils han imprais las chanzuns «Il bös-ch eumantsch» e «Pro’l Rom». Ils fögls cullas notas e’ls texts han ils uffants e giuvenils tut cun sai.

Üna jada alch oter
Nina Mayer para dad esser ün pa dapertuot: pro’l coro, pro sias scolaras e seis scolars, aint il public, sül palc. Ella es magistra da musica a Tarasp ed a Ftan e dà il cuors fundamental in differentas otras scoulas da la regiun. «Nus vain trenà las chazuns rumantschas insembel e ‚Freude schöner Götterfunken’ per tudais-ch e per rumantsch», quinta ella. Natüralmaing haja ella eir fat ün’introducziun davart il cumponist Beethoven. «Quista saira vezzan ils uffants e giuvenils üna jada alch oter», imprometta Nina Mayer. Ed ella conceda cha davant ün public uschè critic chi’s cugnuoscha eir amo saja ella bainschi ün pa plü nervusa co uschigliö avant ün concert. «Scha nus tschüffain hoz als uffants, saran tschels concerts üna spassegiada».

«Sperain chi dvainta cool»
«Aint il coro esa cuntschaints e paraints dals uffants chi piglian part ed uschea sa la gronda part da nos scolars da che chi’s tratta pro quist concert», disch Aglaia Gallmann. Ün mat tuorna güsta dal palc. Là ha’l imprais a cugnuoscher ad ün chantadur grec. Andreas, il mat dad ündesch ons, ha eir ragischs grecas. Ed el chanta dafatta i’l cor d’uffants da la regiun. Sülla dumonda sch’el s’allegra sülla saira manaja Andreas da bain ed agiundscha: «Sperain chi dvainta cool».

Tuot cool es il dirigent Urs Leonhardt Steiner. Fingià pro l’entrada ha’l bivgnantà als uffants persunalmaing e cun dar il man illa «Royal Symphony Gurlaina Hall», sco ch’el ha battià la halla da glatsch. Avant co cumanzar il concert preschainta’l il prüm tuot ils instrumaints da l’orchester. Mincha register dà ün cuort insai per muossar co cha’ls instrumaints tunan. Las musicistas ed ils musicists han plaschair da la pitschna show. Lura declera il dirigent: «La Nouv-avla da Beethoven es üna legenda ed es gnüda rapreschantada fingià sün tuot il muond cun gronds orchesters - be na amo in Engiadina. La premiera mundiala faina hoz cun vus».

Ün mumaint commovent
Il dirigent preschainta a Cinzia Regensburger sco solista dal toc da Gershwin, lascha quintar co ch’ella es rivada da Scuol a San Francisco e che experienzas ch’ella ha fat dürant ils concerts in America. Ils uffants taidlan attentamaing. I para da far impreschiun ch’üna giuvna Engiadinaisa, «üna da nus», ha fat fingià uschè furora musicala. E lura cumainza il concert: il prüm cun Gershwin, lura cun chanzuns rumantschas e per finir culla Nouvavla da Beethoven. 

Id es ün mumaint commovent cur cha tuot la halla resuna dals clings da la chanzun «Il bös-ch rumantsch». Las scolaras e’ls scolars, il coro e perfin il public chantan cumünaivelmaing, Rumantschas e Rumantschs tant sco Tudais-chs, Americanas, Talianas, Grecs, Asiats... E Beethoven fa effet. Adonta cha na mincha giuvna o giuven dvantarà quista saira ün fan da musica classica, tegnan sü bod tuottas e tuots il man cur cha’l dirigent dumonda davo la rapreschantaziun e’l grond applaus: «A chi haja plaschü?».

«Quist d’eira be il cumanzamaint»
«Id es da cumanzar pro la glieud giuvna, quella ha listess dret da dudir musica classica sco tuot tschels eir», disch Urs Leonhardt Steiner intant cha la halla da glatsch as svöda. Sco genituors, sco magisters e musicantas ans hajan nus creschüdas e creschüts da dar fadia da transmetter quist gener da musica in üna maniera cha la giuventna tilla inclegia e cumainza forsa dafatta ad amar. «Quista saira d’eira be il cumanzamaint, nus tuornain ed invidain darcheu a las scoulas a nos concerts. Id ha fat grond plaschair», disch il dirigent.

Concerts da Scuol Classics
In gövgia saira, ils 13 gün, a las 19.00, ha lö la premiera da la Nouvavla Sinfonia da Beethoven illa halla Gurlaina a Scuol cul Golden Gate Symphony Orchestra and Chors da San Francisco, suot la direcziun dad Urs Leonhardt Steiner, ed in collavuraziun cun ün cor indigen. Per la prüma jada vain l’«Oda a l’algrezcha» eir chantada in rumantsch. Implü vain preschantada eir la «Rhapsody in Blue» da George Gershwin culla solista Cinzia Regensburger al clavazin. Ulteriuras preschantaziuns han lö in venderdi, ils 14 gün, a las 19.00, ed in sonda, ils 15 gün, a las 19.00, sco eir in dumengia, ils 16 gün, a las 14.00. Las portas da la halla Gurlaina sun avertas adüna ün’ura e mez ouravant. Il Hotel Belvédère es respunsabel per la gastronomia illa sala da concert.

www.scuol-classics.ch