28.04.2017 Jon Duschletta 3 min
Attenziun da nu’s ferir! Scu act da prevenziun fo attent il militer, cha l'entreda in sia tenda da sanited sü Salastrains pudess esser prievlusa. Fotografia: Jon Duschletta

Attenziun da nu’s ferir! Scu act da prevenziun fo attent il militer, cha l'entreda in sia tenda da sanited sü Salastrains pudess esser prievlusa. Fotografia: Jon Duschletta

Che frustraziun! Schi, schi, nossa chera quarta lingua naziunela. Quaunt lönch restaro‘la que auncha? Quarta! Ils champiunedis mundiels da skis ans muossan in quists dis nempe que, cha grazcha a Pia Valär e sias illustraziuns vains già pudieu constater in quist blog: Vandscheder u vandschedra, that is the question! (interpreto libramaing da William Shakespeare e sieu prinz da Danemarc). Già esser quart sün livel naziunel es taunt stimulant scu lascher passer il tren per duos minuts e river tres que cun üna mezz'ura retard ad ün apéro riche. Ma in quists dis, chera glieud, discurrinsa da champiunedis mundiels. Mundiels! Dimena, niauncha da penser al frust da la tudas-cha Viktoria Rebensburg u dal norvegais  Aleksander Aamodt Kilde düraunt las «ceremonias dals vandscheders». Ster lo in pè ed applaudir als vandscheders – quella schmaladida graduaziun pü bassa e quel maladet mielin memma a schnestra (our da vista da l‘atlet, da l'atleta). La Lia Rumantscha circumscriva la situaziun in ün inviamaint culs pleds: «Rumauntsch – la lingua ufficiela inuffiziela.» Radschun cha l‘ho. Taunt scu culla constataziun, cha'l Rumauntsch, per esser precis, l'idiom puter, tuocha tar San Murezzan scu la Corviglia, la «muntagna da chesa». Eir scha que pera d'esser üna floscla casuela, ün slogan exagero u forsa dafatta üna parola per surviver – ils champiunedis demuossan, cha'l rumauntsch viva vairamaing ed eir cò a San Murezzan. Eir quist, vis our da la perspectiva d'ün Rumauntsch, d'ün Vallader, per esser precis. Eir scha‘l bes-chun d'ün portier a l'entreda dal «House of Switzerland» discuorra be bun tudas-ch, dadainsvart vain discurrieu rumauntsch. Dals fans, ed in marculdi zievamezdi eir da divers grand cusgliers opür dals duos regents engiadinais chi eiran lo in visita.Ma cu guarda que our cul rumauntsch our da vista dal na-Rumauntsch, dimena, per rester in Svizra, dals rapreschantants dals vandscheders dal set da medaglias? Bainschi vegnan quels bainvgnieus illa Viafier retica in rumauntsch. Rivos a San Murezzan as perdan però ils stizis rumauntschs. «Immundizchas» es bainschi auncha scrit süls recipiaints dal rüt, «glisch» sün ün placat sülla tenda dal post da sanited dal militer e «capuns» sül placat dal «St. Moritzer Stübli» sü Salastrains. That’s it, chers amihs, cheras amias dal rumauntsch. U am sbagl eau? La Lia Rumantscha prouva bainschi da der cuntrapais, cul «Crashcuors» per exaimpel. Quel ho lö darcho marculdi, ils 15 favrer, a las 16.00 illa zona da peduns. Opür cul vocabulari rumauntsch sülla app ufficiela dals champiunedis mundiels chi’d es gnida sustgnida finanzielmaing da la Lia Rumantscha e chi as basa sül dicziunari da Gion Tscharner. Uschè paun ils na-Rumauntschs incler noss pleds. La app as chatta suot: